De Stevenskerk
De Stevenskerk is gebouwd op de Hundisburg, een stuwwal in het hart van Nijmegen. Met zijn panoramische ligging en markante toren is de kerk bepalend voor het stadsbeeld en de aantrekkingskracht van Nijmegen. Ook in het culturele landschap van de stad neemt de Stevenskerk een eigen en unieke plek in.
Omstreeks 1560 bereikt de kerk na tal van uitbreidingen zijn huidige vorm en omvang in een laat Gotische bouwstijl. Het brede dwarsschip, de straalkapellen rond de kooromgang en de royale lichtinval bovenop de Hundisburg, geven de kerk een buitengewoon ruim en open karakter.
Het interieur herbergt een aantal belangrijke historische monumenten waaronder het grafmonument van Catharina van Bourbon en het beroemde Königorgel. Tussen 2018 en 2027 ondergaat de kerk een grondige restauratie waarbij ook de gebruiksfunctionaliteit wordt versterkt .
Opgave
Het dagelijks gebruik van de Stevenskerk kent een intensieve en diverse programmering; van liturgie en toerisme, tot concerten, tentoonstellingen, congressen en diners. De diversiteit in programmering vereist een dynamisch lichtplan dat zich steeds optimaal verhoudt tot verschillende gebruiks-scenario’s. Een lichtplan dat faciliteert en recht doet aan de architectuur en het interieur van de kerk als topmonument.
Uitgangspunten
De lichtinstallatie is opgebouwd uit de complementaire onderdelen ‘Basisverlichting’, ‘Hemelverlichting’ en ‘Koorverlichting. Het geheel wordt aangevuld met een aantal meer lokale, museale ‘specials’. Armaturen worden individueel of groepsgewijs aangestuurd op ‘lichtintensiteit’, ‘kleurtemperatuur’ en ‘kleur’. Zo kan voor ieder denkbaar scenario een specifiek lichtontwerp worden ingeregeld. Vrijwel alle toegepaste armaturen zijn in eigen beheer ontwikkeld.
Basisverlichting
Speciaal voor de Stevenskerk is een pendelarmatuur ontworpen waarin zowel een ‘downlighter’ (Basisverlichting) als een ‘uplighter’ (hemelverlichting) is opgenomen. De positionering van de pendelarmaturen is gridmatig van opzet, volgt de architectonische wetmatigheden van het kerkgebouw en beoogd daarmee de consistentie van de architectonische ruimte te versterken.
De downlighters van de Basisverlichting staan garant voor een gelijkmatige verlichting op vloerniveau met toereikend vermogen.
Hemelverlichting
De Hemelverlichting ondersteunt met name de ruimtelijk monumentale kwaliteiten van de Stevenskerk. Wezenlijk is hier de indirecte beleving van het licht en de materiaaluitdrukking van zowel de houten tongewelven op grote hoogte in het kruis, als de gepleisterde kruisgewelven van zijbeuken, straalkapellen en kooromgang.
In het kruis, rondom de houten kap, zijn de lijnarmaturen buiten het zicht gemonteerd middels een doorlopend koofstuk. De gepleisterde kruisgewelven worden opwaarts uitgelicht vanuit de onzichtbare ‘uplighters’ bovenin de pendelarmaturen.
Door het zorgvuldig uitlichten van ton- en kruisgewelven, en door het ontbreken van hinderlijk tegenlicht is de volledige periferie van het kerkinterieur in beeld gebracht.
Koorverlichting
De onderdelen Basisverlichting en Hemelverlichting worden verder gecompleteerd door het installatieonderdeel ‘Koorverlichting’ waarmee de verlichting van het kerkgebouw van een extra dimensie wordt voorzien: Buiten het zicht, bovenop de ommuring van het koor, is een opwaartse lijnverlichting aangebracht. Door subtiele contrasten in kleur of kleurtemperatuur tussen het pleisterwerk van koor en kooromgang ontstaat een subtiel coulissendecor als achtergrond voor lezingen, diners en concerten.
Specials
Naast de verlichting van het interieur is er een aantal ‘specials’ voor de museale objecten in de Stevenkerk waaronder de graftombe van Catharina van Bourbon, de Heilige Grafkapel en het Heiligenbeeld van St Stephanus.
Het beroemde Königorgel wordt in 2021 volledig gerestaureerd waarbij de rijk gedecoreerde orgelkast opnieuw is geschilderd en is voorzien van nieuw bladgoud. Ook voor het Königorgel is een afgewogen lichtontwerp gemaakt waarvan de uitvoering in 2023 wordt afgerond.
